Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, đất canh tác khô cằn, nước tưới khan hiếm và chi phí vật tư nông nghiệp tăng cao, người nông dân đang tìm kiếm những giải pháp vừa tiết kiệm vừa bền vững. Trong số đó, phủ rơm rạ cho cây trồng – một kỹ thuật tưởng chừng giản đơn – lại đang được ứng dụng trở lại mạnh mẽ nhờ hiệu quả thực tế mà nó mang lại.

Không chỉ giúp giữ ẩm, cải tạo đất và hạn chế cỏ dại, phủ rơm còn tận dụng phụ phẩm sau thu hoạch để tạo “lá chắn tự nhiên” bảo vệ cây trồng. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể những lợi ích kép của phủ rơm rạ, giải đáp câu hỏi “phủ rơm khi gieo ươm cây có tác dụng gì?”, đồng thời hướng dẫn bà con cách tái sử dụng rơm rạ hiệu quả, an toàn và thân thiện môi trường.

Phủ rơm rạ cho cây trồng – Lợi ích kép về dinh dưỡng và giữ ẩm

1. Vì sao nông dân ngày càng ưa chuộng phủ rơm rạ cho cây trồng?

Những năm gần đây, mô hình phủ rơm rạ cho cây trồng đã trở thành xu hướng mạnh mẽ ở khắp các vùng trồng trọt của Việt Nam – từ đồng bằng sông Cửu Long đến Tây Nguyên và miền Bắc. Điều đáng nói, kỹ thuật này không mới, nhưng giờ đây được cải tiến và nhìn nhận lại dưới góc độ nông nghiệp tuần hoàn, thân thiện môi trường.

Trước đây, sau mỗi vụ gặt, nông dân thường đốt rơm rạ để dọn đồng. Hành động tưởng chừng tiện lợi này lại gây ô nhiễm không khí, làm chai đất và tiêu diệt nhiều vi sinh vật có lợi. Việc tái sử dụng rơm rạ trong nông nghiệp bằng cách phủ quanh gốc cây đã giúp giải quyết đồng thời hai vấn đề: xử lý phụ phẩm và cải tạo đất trồng.

Điều khiến phủ rơm trở nên “được lòng” nông dân là vì nó đơn giản, rẻ tiền nhưng hiệu quả cao. Không cần công nghệ hiện đại hay chi phí lớn, chỉ với vài cuộn rơm khô, người trồng có thể giúp cây phát triển tốt hơn, đất bền vững hơn, và giảm đáng kể lượng nước tưới – yếu tố ngày càng khan hiếm do biến đổi khí hậu.

2. Phủ rơm rạ giữ ẩm đất – Biện pháp tự nhiên thay thế hóa chất

Một trong những lợi ích phủ rơm rạ cho cây trồng rõ ràng nhất là khả năng giữ ẩm cho đất. Trong những ngày nắng gắt, nhiệt độ mặt đất có thể lên đến 50–60°C, khiến hơi nước bốc hơi nhanh. Nếu không có lớp bảo vệ, rễ cây dễ bị tổn thương và héo rũ.

Cách lớp rơm hoạt động:

Rơm rạ hoạt động như một lớp “màng sinh học tự nhiên”. Khi được phủ lên mặt đất, chúng ngăn cản ánh nắng chiếu trực tiếp vào đất, giúp giảm bay hơi nước. Đồng thời, rơm hấp thu một phần nước mưa hoặc nước tưới, sau đó giải phóng dần khi đất khô – duy trì độ ẩm ổn định quanh rễ cây.

Lợi ích chi tiết:

• Giảm 30–40% lượng nước tưới: Phủ rơm giúp nông dân tiết kiệm đáng kể nước, đặc biệt trong mùa khô.
• Hạn chế đóng váng, nứt đất: Đất luôn được “che chở”, giữ tơi xốp, tạo điều kiện cho rễ phát triển sâu hơn.
• Ổn định nhiệt độ đất: Đất ấm hơn vào mùa lạnh và mát hơn vào mùa nóng, giúp cây ít bị sốc nhiệt.
• Ngăn rửa trôi dinh dưỡng: Khi mưa lớn, lớp rơm hấp thu lực rơi, hạn chế xói mòn và giữ phân bón lại trong vùng rễ.

3. Phủ rơm khi gieo ươm cây có tác dụng gì?

Giai đoạn ươm giống là “thời kỳ vàng” quyết định cây có phát triển tốt hay không. Những cây non có bộ rễ yếu, rất nhạy cảm với biến động độ ẩm và nhiệt độ. Việc phủ rơm khi gieo ươm cây đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong việc bảo vệ cây non.

Cụ thể, phủ rơm trong giai đoạn ươm giúp:

• Giữ ẩm ổn định: Lớp rơm giúp đất không bị khô nhanh, hạt giống có môi trường thuận lợi để nảy mầm đồng đều.
• Chống xói mòn và rửa trôi: Khi tưới hoặc mưa lớn, hạt giống không bị trôi đi.
• Giảm cỏ dại cạnh tranh: Rơm hạn chế ánh sáng chiếu vào mặt đất, ngăn cỏ dại mọc và tranh dinh dưỡng.
• Điều hòa nhiệt độ: Giữ mát khi trời nắng, giữ ấm khi ban đêm lạnh.

4. Phủ rơm gốc cây – Bí quyết giúp cây phát triển khỏe, đất thêm màu mỡ

Trong hành trình cùng nông dân kiến tạo nền nông nghiệp xanh, AGRILAS luôn khuyến khích những giải pháp tận dụng tự nhiên để làm giàu cho đất và bền cho cây trồng. Kỹ thuật phủ rơm rạ cho cây trồng không chỉ giúp giữ ẩm, cải tạo đất mà còn góp phần giảm rác thải và bảo vệ môi trường canh tác. Tại AGRILAS, chúng tôi chia sẻ kiến thức ứng dụng thực tế, giúp bà con tái sử dụng rơm rạ hiệu quả – biến phụ phẩm sau thu hoạch thành nguồn dinh dưỡng quý giá cho mùa vụ tiếp theo.

Khi cây trưởng thành, việc phủ rơm gốc cây không chỉ là bảo vệ mà còn là cách nuôi dưỡng đất lâu dài. Nhiều nhà vườn trồng cây ăn trái, rau màu hay hoa cảnh đều xem đây là bí quyết duy trì năng suất ổn định mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào phân hóa học.

• Giữ ẩm và hạn chế cỏ dại quanh gốc: Lớp rơm dày 5–10 cm quanh gốc giúp giảm thoát hơi nước, giữ ẩm tự nhiên, đặc biệt hiệu quả trong mùa khô. Bên cạnh đó, lớp phủ ngăn cỏ mọc, giúp giảm công làm cỏ và hạn chế cỏ dại hút dinh dưỡng.
• Cải tạo đất theo thời gian: Khi rơm phân hủy, chúng tạo thành mùn hữu cơ – “thức ăn” cho đất. Mùn giúp tăng khả năng giữ nước, cải thiện độ tơi xốp, và kích thích vi sinh vật có lợi phát triển. Sau vài vụ, đất trở nên giàu dinh dưỡng tự nhiên, giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học, cây trồng khỏe mạnh hơn và ít sâu bệnh hơn.
• Giảm sâu bệnh, ổn định hệ sinh thái đất: Một lớp rơm cân bằng độ ẩm giúp môi trường đất ổn định, không quá khô hay quá ẩm – điều kiện mà nấm bệnh thường lợi dụng để phát triển. Ngoài ra, rơm còn là nơi trú ngụ của giun đất, bọ cánh cứng có lợi, giúp cải thiện cấu trúc đất tự nhiên.
• Tăng năng suất và chất lượng nông sản: Cây được nuôi dưỡng ổn định từ đất giàu mùn, hấp thu đều nước và dưỡng chất, sẽ cho năng suất cao hơn. Các vườn trồng ớt, dưa leo, cà chua có phủ rơm thường cho quả đều, ít nứt, màu sắc đẹp hơn.

5. Tái sử dụng rơm rạ trong nông nghiệp – Giải pháp xanh cho tương lai

• Giảm ô nhiễm, bảo vệ môi trường sống: Đốt rơm gây ra sương mù, bụi mịn PM2.5 và phát thải nhà kính. Thay vì đốt, nông dân có thể ủ rơm làm phân, phủ gốc cây, hoặc làm thức ăn cho trâu bò – vừa giảm ô nhiễm, vừa tạo giá trị mới.
• Tiết kiệm chi phí sản xuất: Rơm có sẵn trên ruộng, chi phí thu gom thấp. So với việc mua màng phủ nilon, rơm rạ là lựa chọn rẻ hơn 3–4 lần, mà còn không tạo rác thải nhựa sau sử dụng.
• Góp phần vào mô hình nông nghiệp tuần hoàn: Trong mô hình nông nghiệp tuần hoàn, mọi phụ phẩm được tái sử dụng. Rơm rạ khi phủ gốc sẽ phân hủy, cung cấp dinh dưỡng; khi ủ sẽ tạo phân bón; khi ép viên có thể dùng làm chất đốt sinh học.
  Như vậy, thay vì “rác thải”, rơm rạ trở thành một nguồn tài nguyên hữu cơ quý giá – đúng tinh thần “từ đất trả lại cho đất”.

6. Hướng dẫn phủ rơm rạ đúng cách cho từng loại cây

Mỗi loại cây trồng có đặc điểm riêng, vì vậy kỹ thuật phủ rơm cũng cần điều chỉnh phù hợp để đạt hiệu quả cao nhất.

Ngoài ra, nên chọn rơm khô sạch, không bị mốc hoặc lẫn tàn dư sâu bệnh. Nếu có điều kiện, rơm có thể được phun chế phẩm Trichoderma để hỗ trợ phân hủy nhanh và tăng vi sinh vật có lợi.

7. Phủ rơm rạ – Biện pháp giữ ẩm tự nhiên thân thiện với hệ sinh thái

Trong bối cảnh người nông dân phải tìm giải pháp thay thế vật liệu nhựa, phủ rơm rạ cho cây trồng trở thành biện pháp giữ ẩm tự nhiên lý tưởng. Không chỉ hiệu quả về mặt nông học, mà còn thân thiện với môi trường và hệ sinh thái đất.

Lợi ích sinh thái:

• Giảm nhựa thải nông nghiệp: Thay vì dùng màng phủ nilon, rơm rạ dễ phân hủy sinh học, không để lại vi nhựa trong đất.
• Bảo vệ đa dạng sinh học: Vi sinh vật, giun đất và côn trùng có lợi có môi trường sống ổn định hơn.
• Cải thiện chuỗi dinh dưỡng tự nhiên: Khi rơm phân hủy, chất mùn nuôi đất, đất nuôi cây – tạo vòng tuần hoàn tự nhiên.
• Giảm phát thải khí nhà kính: Mỗi hecta không đốt rơm có thể giảm hàng tấn CO₂, góp phần chống biến đổi khí hậu.

Từ những phân tích trên, có thể thấy phủ rơm rạ cho cây trồng không chỉ là kỹ thuật truyền thống được làm sống lại, mà còn là giải pháp kép về dinh dưỡng và giữ ẩm – vừa tốt cho đất, vừa tốt cho cây, lại tốt cho môi trường.

Đây là phương pháp giúp người nông dân:

• Giảm công tưới và làm cỏ.
• Tăng năng suất, cải thiện độ phì đất.
• Tận dụng rơm rạ – nguồn tài nguyên sẵn có.
• Góp phần giảm phát thải, hướng đến nông nghiệp xanh.

Phủ rơm là minh chứng rằng: đôi khi những điều giản dị lại mang sức mạnh bền vững nhất. Từ lớp rơm khô tưởng chừng vô giá trị, người nông dân đã tạo nên vòng tuần hoàn tự nhiên cho đất, cho cây, và cho chính tương lai của nền nông nghiệp Việt Nam.

AGRILAS – Đối tác tin cậy của nhà phân phối trên toàn quốc.

📞 Hotline: 02723.759.860 – 0833.715.983
🌐 Website: agrilas.com
✉ Email: agrilasjsc@gmail.com
📍 Lô F13, Đường Số 5, KCN Đức Hoà III – Hồng Đạt, Xã Đức Lập, Tỉnh Tây Ninh